II Konferencja Naukowo – Techniczna

         II Konferencja Naukowo – Techniczna pod nazwą SYSTEM GAZOCIĄGÓW TRANZYTOWYCH ŚRODOWISKO – TECHNIKA odbyła się 2 grudnia 2011r. w Sali Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie.

Program Konferencji przewidywał:

  • Powitanie przybyłych gości oraz otwarcie Konferencji – Prezes Zarządu FSNT NOT w Ciechanowie – mgr inż. Jerzy Król.
  • Wręczenie złotych i srebrnych honorowych odznak NOT.
  • Słowo wstępne – Rektor PWSZ w Ciechanowie – prof. dr hab. inż. Andrzej Kolasa.
  • Ciepło odpadowe z Tłoczni Gazu w Ciechanowie – jedną z alternatyw ekologicznego ciepła systemowego dla Ciechanowa – mgr inż. Jerzy Wyrzykowski.
  • Ocena możliwości technicznych i opłacalności ekonomicznej w odzysku ciepła w Systemie Gazociągów Tranzytowych: Generalny Projektant mgr inż. Andrzej Kopczyński, Główny Specjalista analiz ekonomicznych – mgr Elżbieta Hordziejewicz – Kuśnierek oraz Projektant mgr inż. Marek Kaśków – GAZOPROJEKT S.A. Wrocław.
  • Eksploatacja złóż gazu łupkowego w Polsce – szanse i dylematy. Przegląd najnowszych badań i opracowań – Główny Specjalista EuRoPol GAZ – Warszawa dr inż. Magdalena Dytczak.
  • Zastosowanie wewnętrznej powłoki epoksydowej w rurociągach przemysłowych gazu ziemnego – Zastępca Kierownika Tłoczni Gazu Ciechanów – dr inż. Daniel Gerwatowski.

          Gości przybyłych na konferencję powitał Prezes Zarządu FSNT NOT – Jerzy Król. Swoją obecnością nas zaszczycili: Kierownik Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego – Delegatura w Ciechanowie – Grzegorz Wróblewski, Dyrektor Delegatury Urzędu Marszałkowskiego – Andrzej Kamasa, Starosta pow. Ciechanowskiego – Sławomir Morawski, Wiceprezydent Miasta Ciechanów – Ewa Gładysz, Radni Miasta i Powiatu – Andrzej Czyżewski i Marcin Stryczyński oraz Wójt Gminy Ciechanów – Marek Kiwit. Zarząd Główny FSNT NOT reprezentował Generalny Sekretarz – Jerzy Gumiński. Wśród obecnych był również Rektor PWSZ – Andrzej Kolasa i Kanclerz Piotr Wójcik. Prezes powitał przedstawicieli EuRoPol – GAZ S.A. Warszawa, osoby wygłaszające referaty, przedstawicieli Biura Studiów i Projektów Gazownictwa Gazoprojekt S.A. z Wrocławia , reprezentantów firm i zakładów pracy.

.

         Po uroczystym powitaniu, zasłużonym działaczom zostały wręczone złote i srebrne honorowe odznaki NOT. Odznaki wręczył Sekretarz Generalny Zarządu Głównego NOT w Warszawie mgr inż. Jerzy Gumiński i Prezes Zarządu FSNT NOT w Ciechanowie mgr inż. Jerzy Król.

Wyróżnieni zostali:

Odznaki złote:

  • Jerzy Żelech
  • Stefan Przybyłek

Srebrne odznaki:

  • Edward Gutkowski
  • Jerzy Kondracki
  • Henryk Ciucias
  • Józef Klochowicz
  • Tekla Pszczólkowska
  • Krzysztof Falkowski

          Po uroczystości słowo wstępne wygłosił prof. dr hab. inż. Andrzej Kolasa – Rektor PWSZ w Ciechanowie. Rektor w swoim wystąpieniu przybliżył powstanie PWSZ i działalność uczelni. Uczelnia powstała 24 lipca 2001r. na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów. Przyznano jej uprawnienia do prowadzenia trzech specjalności: język polski z logopedią, pielęgniarstwo i położnictwo. Obecnie w PWSZ na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych studiuje ok. 1800 osób. Do tej pory mury szkoły opuściło ponad 220 absolwentów. Uczelnia oferuje możliwość kształcenia na dziesięciu kierunkach. Ponadto, PWSZ w Ciechanowie posiada w programie ustawicznego kształcenia ofertę 9 studiów podyplomowych.

        Rektor Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Ciechanowie podkreślił, że absolwenci uczelni otrzymują oferty pracy bezpośrednio po zakończeniu edukacji. Mają też możliwość dalszego kształcenia na Politechnice Warszawskiej, Uniwersytecie Gdańskim lub Akademii Medycznej w Białymstoku. W swoim wystąpieniu, Rektor Andrzej Kolasa przybliżył współpracę z NOT. Naczelna Organizacja Techniczna przekazała uczelni bibliotekę oraz powstało koło juniorów SIMP, a także została utworzona Spółka MOBIS (Mazowiecki Ośrodek Badawczo-Innowacyjno – Szkoleniowy) „Spawalnik”. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa ceni sobie współpracę z NOT jako organizacją trwale wpisaną w środowisko inżynierów i techników, która posiada bogate doświadczenie i będzie w 2012 r. obchodzić 35 lecie działalności.

          W ramach współpracy, Rektor poprosił wszystkich zgromadzonych wokół problemów inżynieryjno – technicznych o ukierunkowywanie studentów w ramach zgłaszania bieżących problemów i zagadnień, które mogłyby być punktem wyjścia dla tematów prac dyplomowych przyszłych inżynierów.

Wykład pt. „Ciepło odpadowe z Tłoczni Gazu w Ciechanowie – jedną z alternatyw ekologicznego ciepła systemowego dla Ciechanowa” wygłasza Prezes Zarządu PEC Sp. z o o. w Ciechanowie mgr inż. Jerzy Wyrzykowski

Wykład pt. „Ciepło odpadowe z Tłoczni Gazu w Ciechanowie – jedną z alternatyw ekologicznego ciepła systemowego dla Ciechanowa” wygłasza Zastępca Prezesa Zarządu PEC Sp. z o o. w Ciechanowie Jerzy Ozdarski

          Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Ciechanowie spółka z o.o. – Jerzy Wyrzykowski, Jerzy Ozdarski„Ciepło odpadowe z tłoczni gazu jedną z alternatyw ekologicznego ciepła systemowego dla Ciechanowa”

1. Zaopatrzenie w ciepło miasta Ciechanów

       Zaspokojenie zbiorowych potrzeb mieszkańców Ciechanowa jest zadaniem własnym1 Gminy Miejskiej Ciechanów. Zadanie zaopatrzenia w ciepło dla Ciechanowa realizuje celowa spółka kapitałowa pn. Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Ciechanowie spółka z o.o., której Gmina Miejska Ciechanów jest właścicielem – posiada 100 % udziałów.

        Gmina Miejska Ciechanów ma opracowane „Założenia do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe2”. W założeniach uwzględniono wykorzystanie ciepła odpadowego z tłoczni gazu3, jako jednego ze sposobów uzupełnienia bilansu zapotrzebowania na ciepło dla Ciechanowa. Władze Gminy Miejskiej Ciechanów wielokrotnie pozytywnie odnosiły się do możliwości wykorzystania ciepła odpadowego z tłoczni gazu, upatrując w tym korzyści dla rozwoju miasta i poprawy środowiska, o czym zaświadcza liczna korespondencja.

2. Zapotrzebowanie na ciepło miasta Ciechanów – stan

         System ciepłowniczy miasta Ciechanów, którego właścicielem jest Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Ciechanowie spółka z o.o. zapewnia dostawę ciepła systemowego do ogrzewania pomieszczeń, przygotowania ciepłej wody użytkowej oraz wentylację, w gorącej wodzie o zmiennych parametrach. Pokrywa również potrzeby technologiczne, dla których czynnikiem grzewczym jest para wodna dostarczana dla jednego odbiorcy przemysłowego. Aktualnie system ciepłowniczy pokrywa około 64 % potrzeb grzewczych miasta Ciechanów.

Miejski system ciepłowniczy tworzą:

  • Jedna instalacja do energetycznego spalania węgla (ciepłownia centralna) o mocy cieplnej 106,7 MW.
  • Sieć ciepłownicza w układzie promieniowym o długości 52 km, w tym sieć wykonana w technologii bezkanałowej z rur preizolowanych stanowi ponad 50%.
  • Węzły cieplne wymiennikowe w ilości 250 szt., w tym około 70 % jest własnością dostawcy ciepła.

          Zapotrzebowanie na ciepło charakteryzuje się zmiennym popytem w ciągu sezonu grzewczego i dużą wrażliwością na zmianę warunków atmosferycznych. Odbiorcy ciepła zamówili moc cieplną w ilości około 82 MW, w tym para wodna 10,5 MW. Sprzedaż ciepła jest zmienna w każdym roku i kształtuje się na poziomie od 540 do 650 TJ, w tym para wodna od 110 do141 TJ.

       Oceniając aktualny stan zaopatrzenia w ciepło stwierdza się, że system ciepłowniczy zabezpiecza potrzeby Gminy Miejskiej Ciechanów. Zainstalowana moc cieplna w ciepłowni centralnej, jak i system przesyłu nośnika ciepła posiada zróżnicowany margines bezpieczeństwa (rezerwę), co stwarza warunki dla rozwoju rynku ciepła. Na przestrzeni ostatniej dekady nie stwierdzono przypadku rezygnacji klientów z ciepła systemowego z przyczyn leżących po stronie dostawcy ciepła.

       Do systemu ciepłowniczego dostarczane jest również ciepło z instalacji odzysku ciepła, którego właścicielem jest przedsiębiorstwo przemysłowe, lecz jego udział nie przekracza 7 % rocznej sprzedaży ciepła.

        Niezawodność dostawy ciepła i jego wysoka jakość to efekt rozwoju oraz modernizacji systemu ciepłowniczego w Ciechanowie, który charakteryzuje efektywny i zaawansowany poziom technologii. Cele strategiczne spółka koncentruje na rozwoju rynku ciepła systemowego, poprawie bezpieczeństwa energetycznego systemu ciepłowniczego oraz ograniczeniu oddziaływania na środowisko.

        Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Ciechanowie spółka z o.o. postrzegane jest na lokalnym rynku ciepła, jako dostawca konsekwentnie ograniczający uciążliwości dla środowiska, zapewniający profesjonalną obsługę i pożądany przez klientów komfort cieplny.

3. Zapotrzebowanie na ciepło miasta Ciechanów – przewidywane zmiany

      Zmiany zapotrzebowania na ciepło systemowe w dającej się przewidzieć perspektywie będą powodowane z jednej strony przyłączaniem budynków już istniejących i/lub nowych (rozwój), a z drugiej będzie się zmniejszało zapotrzebowanie na ciepło na skutek kontynuowania procesu termomodernizacji budynków odbiorców ciepła oraz realizowanych programów oszczędnościowych wynikających z ustawy o efektywności energetycznej (białe certyfikaty). Reasumując należy stwierdzić, że w najbliższej perspektywie nie nastąpią głębokie zmiany w zakresie zapotrzebowania na moc cieplną i ciepło – będą oscylowały wokół stanu istniejącego.

4. Kierunki modernizacji istniejącej ciepłowni centralnej i sposób wykorzystania ciepła odpadowego z tłoczni gazu w Lekowie

4.1. Kierunki modernizacji istniejącej ciepłowni centralnej

      Uwarunkowania prawne wynikające z implementacji dyrektyw Unii Europejskiej i Rady do prawodawstwa krajowego wytyczają nowe wyzwania dla wytwórcy ciepła, zwłaszcza w obszarze ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz pyłu. Stawia to przed koncesjonowanym wytwórcą ciepła, jakim jest Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Ciechanowie spółka z o.o. nowe zadania.

            Do najistotniejszych zagadnień wpływających na działalność gospodarczą spółki, a wynikających z nowego porządku prawnego należy między innymi:

  • sukcesywne ograniczanie przydziału darmowych uprawnień do emisji dwutlenku węgla począwszy od roku 2013 do ilości 0 % w roku 20274. Brakującą ilość uprawnień spółka powinna zakupić na aukcji.
  • nowa dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 listopada 2011r. w sprawie emisji przemysłowych5 bardzo zaostrza poziom dopuszczalnych stężeń emisji gazów i pyłu, co w praktyce przełoży się na konieczność modernizacji lub budowy nowych kotłów przemysłowych w ciepłowni centralnej.

           Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Ciechanowie spółka z o.o. przygotowuje program modernizacji ciepłowni centralnej – na grudzień 2011r. planowany jest odbiór koncepcji (…).

       W tezach do koncepcji przebudowy centralnej ciepłowni założono, że docelowa moc cieplna ciepłowni wyrażona w paliwie będzie mniejsza od 100 MW, a największa moc cieplna jednego kotła będzie mniejsza od 50 MW. Dopuszcza się dywersyfikację paliw, w tym między innymi:

  • współspalanie węgla energetycznego z biomasą;
  • małą kogenerację gazową wysokosprawną całoroczną zbilansowaną z zapotrzebowaniem ciepła do przygotowania ciepłej wody użytkowej;
  • termiczne przekształcanie odpadów;
  • kogenerację gazową wysokosprawną z opcją produkcji pary technologicznej – faza przedwstępnych uzgodnień z odbiorcą pary technologicznej.

         Konieczność podjęcia powyższych zamierzeń determinują zmienione wymagania w zakresie ochrony środowiska i czas życia środków produkcji.

4.2. Sposób wykorzystania ciepła odpadowego z tłoczni gazu w Lekowie

     Brak ostatecznej decyzji właściciela tłoczni gazu w Lekowie6/7/8 w sprawie sposobu zagospodarowania ciepła odpadowego z turbin gazowych dla potrzeb systemu ciepłowniczego w Ciechanowie, praktycznie wyklucza możliwość uwzględnienia go w bilansie źródeł ciepła zabezpieczających ciepło dla Ciechanowa.

      W wymienionych we wstępie „Założeniach do planu zaopatrzenia w ciepło, energię elektryczną i paliwa gazowe dla miasta Ciechanów” rozważano różne sposoby wykorzystania ciepła odpadowego, lecz w każdym przypadku bardzo istotną rzeczą jest czas pracy i ilość pracujących turbin gazowych. Każdy z przedstawionych wariantów zakłada wykorzystanie ciepła odpadowego ze skojarzonym wytwarzaniem energii elektrycznej i ciepła, dla którego nośnikiem ciepła będzie gorąca woda.

5. Podsumowanie

        Problematyka podniesiona podczas II Konferencji Naukowo-Technicznej pn. System Gazociągów Tranzytowych „Środowisko-Technika” wzbudziła duże zainteresowanie władz samorządowych wszystkich szczebli, radnych, uczelni – PWSZ i oczywiście zarządu PEC w Ciechanowie. Nie przyniosła jednak odpowiedzi na kluczowe pytanie: Czy ciepło odpadowe z tłoczni gazu jest alternatywą na pozyskanie ekologicznego ciepła dla Ciechanowa, a jeśli tak to, od kiedy? W związku z powyższym nasuwają się następujące wnioski:

  • Wykorzystaniu ciepła odpadowego z tłoczni gazu między innymi w Lekowie poświęcono wiele wysiłku przekładającego się w formie specjalistycznych opracowań/analiz, lecz zabrakło w tej sprawie ostatecznego stanowiska „na dziś i na przyszłość”.
  • Uwalniana do powietrza energia cieplna w postaci odpadu gazowego (gorących spalin) w przypadku Ciechanowa jest niepowtarzalną szansą na ich wykorzystanie do skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła.
  • Wykorzystanie ciepła odpadowego z tłoczni gazu w Lekowie w wydatny sposób przyczyni się do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych oraz pyłu i powinno sprzyjać rozwojowi poprzez przyłączanie budynków mieszkalnych ogrzewanych paliwami innymi niż gaz. Byłby to rzadki, lecz pozytywny przykład współpracy dużej organizacji przemysłowej ze społecznością lokalną dla osiągnięcia celu zawartego w pakiecie klimatycznym tzw. „3×20”.
  • Wykorzystując ciepło odpadowe do skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła uzyskamy produkty praktycznie bez zużyciu paliwa pierwotnego (~ 2 %).
  • Realizacja przedsięwzięcia wykorzystania ciepła odpadowego do skojarzonego wytwarzania energii elektrycznej i ciepła wpisuje się w program zawarty w Polityce energetycznej państwa do 2030r.
  • Zarząd Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Ciechanowie spółka z o.o. dostrzega szansę w zagospodarowaniu ciepła odpadowego do pozyskania ekologicznego ciepła dla systemu ciepłowniczego miasta Ciechanów i jest gotów zweryfikować własne plany.
  • Zarząd Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Ciechanowie spółka z o.o. stoi na stanowisku, że przyłączenie instalacji odzysku ciepła do miejskiego systemu ciepłowniczego powinno być rozpatrywane, jako jedno przedsięwzięcie inwestycyjne (analizy techniczno-ekonomiczne, projekty budowlane, finansowanie i realizacja). Decyzje z tym związane powinny być podjęte prze rokiem, 2017 jako optymalnym przed podjęciem kolejnych kroków zmierzających do modernizacji pozostałych kotłów przemysłowych przed rokiem 2023.

Przypisy:

  • Art. 7 ust. 1 pkt. 3 ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990r. ze zmianami.
  • Art. 19 ust. 1 ustawy prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997r. ze zmianami.
  • Założenia do planu (…) – część W-215.05.
  • Dyrektywa EU ETS 2009/29/EC Parlamentu Europejskiego i Rady w części dotyczącej III okresu KPRU.
  • Dyrektywa 2010/75/EU Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 listopada 2010r. w sprawie emisji przemysłowych zwana, jako IED.
  • Wyciąg z pisma Euro Pol GAZ s.a. z dnia 30.03.2005r. do Prezydenta Miasta Ciechanowa – „(…) pragniemy poinformować Pana Prezydenta, że przystąpiliśmy do opracowania analizy techniczno-ekonomicznej wykorzystania ciepła spalin wylotowych z turbin gazowych realizowanej dla SGT Tłoczni Gazu Ciechanów”.
  • Wyciąg z pisma Euro Pol GAZ s.a. z dnia 26.09.2006r. do Prezesa PEC w Ciechanowie – „(…) uprzejmie informujemy, że władze statutowe Euro Pol GAZ s.a. nie podjęły jeszcze decyzji o zaangażowaniu środków finansowych w realizację instalacji odzysku ciepła”.
  • Wyciąg z pisma Euro Pol GAZ s.a. z dnia 04.07.2007r. do Energoprojekt W-wa S.A. – „Informujemy z przykrością o konieczności wstrzymania prac nad opracowaniem dokumentacji pt. Studium wykonalności instalacji odzysku ciepła odpadowego z turbin gazowych w Tłoczni Gazu w Ciechanowie (…)”.

Materiały źródłowe:

  • Ustawa z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych Dz. U. 2011 Nr 122 poz. 695.
  • Pismo EuRoPol GAZ S.A z dnia 15 października 1997 r. do Prezydenta Miasta Ciechanowa Marcina Stryczyńskiego, potwierdzające plany wykorzystania ciepła odpadowego ze spalin w Tłoczni Gazu Ciechanów.
  • Pismo EuRoPol GAZ S.A z dnia 24 lutego 1998 r. do Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Ciechanowie dotyczące planów uruchomienia Tłoczni Gazu Ciechanów.
  • Artykuł w Tygodniku Ciechanowskim z dnia 11 listopada 2003 r. pt. Ekologiczne grzanie…”
  • Pismo Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Ciechanowie do EuRoPol GAZ S.A. dotyczące wykorzystania ciepła odpadowego z planowanej Tłoczni Gazu Ciechanów do celów ogrzewczych.
  • Pismo EuRoPol GAZ S.A. z dnia 14 kwietnia 2004 r. do Zastępcy Prezesa Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Ciechanowie Jerzego Ozdarskiego dotyczące odzysku ciepła odpadowego z urządzeń Tłoczni Gazu Ciechanów.
  • Pismo Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Ciechanowie z dnia 8 września 2006 r. do EuRoPol GAZ S.A dotyczące warunków i terminu wykorzystania ciepła odpadowego z Tłoczni Gazu Ciechanów do celów ogrzewczych.
  • Pismo EuRoPol GAZ S.A z dnia 18 października 2006 r. do Przedsiębiorstwa Energetyki Cieplnej w Ciechanowie dotyczące analizy techniczno – ekonomicznej wykorzystania ciepła odpadowego z turbin gazowych zamontowanych w Tłoczni Gazu Ciechanów.
  • Notatka ze spotkania w firmie EuRoPol GAZ S.A w dniu 21 lipca 2008 r. dotycząca budowy źródła energii w postaci elektrociepłowni wytwarzającej energię elektryczną w skojarzeniu z produkcją ciepła.

Kserokopie pism i materiały z wygłoszonych referatów są do wglądu w siedzibie Federacji Stowarzyszeń Naukowo – Technicznych NOT Rada w Ciechanowie, ul. Powstańców Warszawskich 6.

Wykład pt. „Ocena możliwości technicznych i opłacalności ekonomicznej w odzysku ciepła w Systemie Gazociągów Tranzytowych”, prowadzą Generalny Projektant mgr inż. Andrzej Kopczyński oraz Projektant mgr inż. Marek Kaśków – GAZOPROJEKT S.A. Wrocław.

Wykład pt. „Ocena możliwości technicznych i opłacalności ekonomicznej w odzysku ciepła w Systemie Gazociągów Tranzytowych”, prowadzi Główny Specjalista analiz ekonomicznych – mgr Elżbieta Hordziejewicz – Kuśnierek – GAZOPROJEKT S.A. Wrocław.

         Prezentację dotyczącą możliwości technicznych i opłacalności ekonomicznej w odzysku ciepła w Systemie Gazociągów Tranzytowych, przedstawili: Generalny Projektant mgr inż. Andrzej Kopczyński, Główny Specjalista analiz ekonomicznych – mgr Elżbieta Hordziejewicz – Kuśnierek oraz Projektant mgr inż. Marek Kaśków – GAZOPROJEKT S.A. Wrocław

      Przedmiotem prezentacji była analiza instalacji do odzysku ciepła ze spalin turbin gazowych zainstalowanych na Tłoczniach Gazu Systemu Gazociągów Tranzytowych Jamał – Europa Zachodnia na terytorium Polski.

       W analizie przyjęto siłownie ORC (Organic Rankine Cycle) do produkcji energii elektrycznej z wykorzystaniem spalin wylotowych z turbiny gazowej jako źródła ciepła odpadowego. Turbiny gazowe są elementem układu technologicznego tłoczni gazu i służą do bezpośredniego napędu kompresorów gazu ziemnego. W układzie tłoczni turbiny gazowe są więc źródłem napędowej mocy mechanicznej.

W układach tłoczni pracują turbiny gazowe Siemens SGT-600 parametrach nominalnych:

  • moc mechaniczna brutto: około 25 MW,
  • sprawność mechaniczna: około 35%
  • temperatura spalin wylotowych: około 543ºC,
  • strumień spalin: około 80,4 kg/s

     Spaliny wylotowe są źródłem wysokotemperaturowego ciepła. Przy wychłodzeniu spalin do temperatury np. 150ºC moc cieplna w spalinach (dyspozycyjna) wynosi około 25 MW (dla jednej turbiny gazowej

       Uwzględniono dwie oferty techniczne firm ORMAT/TAWI i TURBODEN, oferty te posłużyły do wykonania wnikliwej oceny pod kontem możliwości zastosowania proponowanych rozwiązań na terenie Tłoczni oraz oceny rentowności takiego zamierzenia – rozwiązania przedstawione są rozwiązaniami uniwersalnymi pasującymi do wszystkich tłoczni.

        Proponowane przez firmy ORMAT/TAWI oraz TURBODEN rozwiązanie polega na wykorzystaniu ciepła ze spalin jako ciepła napędowego siłowni ORC. Siłownie ORC stanowią coraz bardziej dynamicznie rozwijający się segment rynku energetycznego w zakresie wykorzystania przede wszystkim niskotemperaturowego ciepła odpadowego do produkcji energii elektrycznej. Oferowane na rynku siłownie mają sprawność konwersji ciepła do energii elektrycznej na poziomie od 11% (dla temperatury czynnika obiegowego na poziomie 120ºC) do 17-20% (dla temperatury czynnika obiegowego na poziomie 250 – 270ºC). Sprawności te nie są oczywiście zbyt wysokie, ale istota pracy siłowni jest wykorzystanie ciepła odpadowego, a więc o zerowym lub bardzo niskim koszcie. W analizowanym przypadku ciepło dyspozycyjne jest na wysokim poziomie temperatury, co sprawia że sprawność konwersji ciepła może osiągać poziom 20%.

           Osiągnięcie przez turbinę gazową mocy nominalnej po zamontowaniu kotła odzysknicowego będzie więc wiązało się z koniecznością zwiększenia zużycia paliwa przez turbinę gazową, co wywoła następujące skutki finansowe:

  • Podniesienie kosztu zużywanego gazu paliwowego;
  • Koszt nabycia uprawnień do emisji CO2 w związku ze zwiększeniem nominalnej mocy w paliwie;
  • Zwiększona emisja CO2.

     Na tę chwilę wydaje się, iż instalacja odzysku ciepła na SGT Tłoczni Gazu Ciechanów będzie przedsięwzięciem opłacalnym, zwłaszcza przy uzyskaniu korzyści z emisji białych certyfikatów.

Wykład pt. „Eksploatacja złóż gazu łupkowego w Polsce – szanse i dylematy. Przegląd najnowszych badań i opracowań” prowadzi – Główny Specjalista EuRoPol GAZ – Warszawa dr inż. Magdalena Dytczak.

          Pani dr inż. Magdalena Dytczak w podsumowaniu prezentacji dotyczącej „Eksploatacji złóż gazu łupkowego w Polsce”, stwierdziła:

        Polska ma bardzo dobre perspektywy wydobycia gazu łupkowego. Najnowsze prognozy wykonane przez Amerykanów szacują, że w Polsce jest ponad 5 bln m3 gazu w łupkach, co daje pierwszą pozycję w Europie (Agencja Informacji Energetycznej EIA). Najbardziej obiecująca jest strefa ciągnąca się pasem od środkowego Pomorza po Lubelszczyznę ( woj. pomorskie, mazowieckie, podlaskie, lubelskie) oraz obszar na przedpolu Sudetów. Do uruchomienia przemysłowego wydobycia gazu łupkowego przez Polskę niezbędny jest zakup odpowiednich technologii lub udział firm z zagranicy, głównie z USA.

      Ministerstwo Środowiska wydało jak dotąd 104 koncesje na poszukiwanie gazu niekonwencjonalnego. Otrzymało je około 20 firm –Polskie Górnictwo Nafty i Gazu (PGNiG), oraz amerykańskie i kanadyjskie koncerny, wśród nich największe to Chevron, Marathon Oil, Exxon Mobil, Conoco Phillips, Talisman, Lane Energy. Wykonane dotychczas próbne odwierty potwierdzają występowanie gazu. Dokładna jego ilość prawdopodobnie poznana będzie za 2-3 lata. Faza produkcji przemysłowej, o ile okaże się opłacalna, może rozpocząć się za 8-10 lat. Wydatki na prace poszukiwawcze są wysokie; koszty wykonania jednego odwiertu (w pionie i poziomie) szacowane są na 40-50 mln zł.

          Dla trwających już prac poszukiwania gazu w Polsce istotne znaczenie mają tradycje naszego kraju w przemyśle wydobywczym. Firmy z Grupy PGNiG mają kompetencje i doświadczenie w usługach sejsmicznych (Geofizyka Kraków, Geofizyka Toruń), zabiegach intensyfikacyjnych (Zakład Robót Górniczych Krosno) a także wierceniu horyzontalnym (używanym również na potrzeby podziemnych magazynów gazu) (Poszukiwania Nafty i Gazu PNiG Piła, Kraków) (Karabuła, 2011). Pierwsze w Polsce szczelinowanie hydrauliczne wykonane zostało w lipcu 2010 w odwiercie Markowola koło Kozienic (Lubelskie) przez PGNiG we współpracy z Halliburton. PGNiG prowadzi prace w Lubocinie pod Wejherowem (Pomorskie), PNiG Piła z Lane Energy wykonała również wiercenia w Łebieniu na Pomorzu.

       Wciąż nie wiadomo, ile gazu łupkowego znajduje się naprawdę w Polsce i czy nadaje się do wydobycia na skalę przemysłową. Nie jesteśmy w stanie określić ceny tego gazu i określić, czy eksploatacja okaże się opłacalna. Z doświadczeń amerykańskich wiemy, że technologia wydobycia gazu łupkowego budzi obawy o ilość zużytej wody oraz potencjalne zanieczyszczenie powietrza i ujęć wody pitnej, zagrożenia związane z metodą wydobycia są jednak dokładnie rozpoznane i proces, odpowiednio przeprowadzany, będzie bezpieczny dla środowiska. Grupy oponentów szczelinowania hydraulicznego prawdopodobnie nie zdołają doprowadzić do zakazu stosowania tej technologii, lecz dzięki naciskom stanie się ona bezpieczniejsza i bardziej wydajna. Najprawdopodobniej w Polsce będziemy korzystać już z nowszych, bardziej ekologicznych i tańszych metod; nie bez znaczenia dla stosowania szczelinowania są również doświadczenia Polski w przemyśle wydobywczym. Oprócz dylematów technologicznych i ekologicznych, pozostają do rozwiązania zagadnienia finansowe i prawne, zarówno w kwestii poszukiwań, jak i potencjalnego wydobycia. Ogrom złóż łupkowych prognozowanych w Polsce (przykładowo 8-krotnie większy niż w Niemczech) jest dla Polski szansą na niezależność energetyczną i obniżenie kosztów pozyskania gazu, stąd też determinacja na poszukiwanie gazu i rozpoczęcie eksploatacji.

Wykład pt. „Zastosowanie wewnętrznej powłoki epoksydowej w rurociągach przemysłowych gazu ziemnego” prowadzi Zastępca Kierownika Tłoczni Gazu Ciechanów – dr inż. Daniel Gerwatowski.

Badania powłoki: test wody, próba zginania, próba przylegania, badanie twardości, pomiar grubości, test mokrej gąbki

        Zastępca Kierownika Tłoczni Gazu Ciechanów dr inż. Rafał Gerwatowski w swoim referacie dotyczącym„Zastosowania wewnętrznej powłoki epoksydowej w rurociągach przemysłowych gazu ziemnego”, przedstawił zalety stosowania powłok wewnętrznych w rurociągach tj.:

  • Zmniejszenie oporów przepływu, a tym samym zwiększenie przepustowości bez zmiany średnicy rur przy uwzględnieniu zwiększenia nakładów inwestycyjnych na rury od 5% do 8% w zależności od średnicy rurociągu i materiału rur: Nakłady inwestycyjne związane z nałożeniem powłoki wewnętrznej rekompensowane są zyskiem związanym ze zwiększeniem przepustowości.
  • Zmniejszenie nakładów inwestycyjnych poprzez: zmniejszenie ilości stacji przetłoczonych lub mocy zainstalowanej w tłoczniach przy zachowanej przepustowości, dla znacznie zmniejszonych oporów przepływu możliwe zmniejszenie ciśnienia roboczego gazociągu a co za tym idzie zmniejszenie grubości ścianki stosowanych rur – zmniejszenie nakładów na stal
  • Zabezpieczenie antykorozyjne zewnętrznej powierzchni rur: wydłużenie czasu eksploatacji rurociągu, zmniejszenie stopnia degradacji powierzchni wewnętrznej rur podczas składowania przed montażem gazociągu, poprawa możliwości kontroli wzrokowej wewnętrznych powierzchni – wizualna ocena czystości, zwiększenie czystości wewnętrznej eksploatowanych gazociągów – zmniejszenie możliwości uszkodzeń armatury, urządzeń pomiarowych, sprężarek, zmniejszenie degradacji wkładów filtracyjnych

         Na zakończenie Konferencji głos zabrał Prezes Zarządu Naczelnej Organizacji Technicznej Jerzy Król, który podkreślił, że tematem przewodnim było wykorzystanie ciepła odpadowego z Tłoczni Gazu w Ciechanowie jako ekologicznej alternatywy ciepła systemowego dla potrzeb naszego miasta i regionu. Omawiany problem był oceniany w naszych realiach i w kontekście ekonomicznym oraz ekologicznym. Na tę chwilę wydaje się, iż instalacja odzysku ciepła na SGT Tłoczni Gazu Ciechanów będzie przedsięwzięciem opłacalnym, zwłaszcza przy uzyskaniu korzyści z emisji białych certyfikatów. Prezes podkreślił też znaczenie perspektyw eksploatacji gazu łupkowego w Polsce. Jednocześnie gorąco podziękował Prezesowi EUROPOL-GAZ Mirosławowi Dobrutowi za pomoc w organizacji Konferencji., Rektorowi PWSZ za prowadzenie Konferencji i udostępnienie sali oraz wygłaszającym referaty za profesjonalne i ciekawe poruszenie zagadnień. Prezes Jerzy Król gorąco podziękował za zainteresowanie samorządom; w tym obecnym na Konferencji przedstawicielom Urzędu Wojewódzkiego, Urzędu Marszałkowskiego, Prezydentowi Miasta Ciechanów i radnym oraz wszystkim zgromadzonym.